Twórczość - Nadobnisie i koczkodany

Premiera: 4.05.1973 r., Galeria Krzysztofory, Kraków.

Ten spektakl według dramatu Witkacego był realizacją Kantorowskiej koncepcji Teatru Niemożliwego. Jego wystawienie wiązało się z kryzysem konwencjonalnego miejsca teatralnego, jaki przyniosła z sobą neoawangarda, a raczej powielanie jej odkryć przez naśladowców, także w teatrach dramatycznych (instytucjonalnych). Po doświadczeniach happeningowych teatr okazał się dla Kantora miejscem, w którym króluje iluzja. Jego zdaniem, by pozostać wiernym awangardowemu imperatywowi nieustannego rozwoju w sztuce musimy ryzykować, dokonywać wyboru, szukać nowych, nieznanych i „niemożliwych” sposobów postępowania, które rodzi nowa i naczelna idea. W Nadobnisiach i koczkodanach widzowie nie zostali wpuszczeni do teatru. Cały spektakl odbywał się w specjalnie skonstruowanej Szatni – miejscu najniższej rangi. Wykonana według projektu Kantora przypominała ogromną żelazną klatkę z hakami i wieszakami. Objęli ją we władanie dwaj autorytarni Szatniarze – transwestyci. Obchodzili się oni z przybywającymi na spektakl dość obcesowo: szturchali ich i popychali. Co chwilę przypominali o podstawowym obowiązku widza, jakim jest pozostawienie wierzchniej odzieży. Szatnia stała się wielkim bio-obiektem (choć sama ta nazwa pojawi się po raz pierwszy w eseju Miejsce teatralne z 1980 roku). Widzowie nie zostali wpuszczeni do sali, zamkniętej rozsuwanymi drzwiami, na których widniał napis Wejście do teatru. Między tym wejściem a Szatnią ustawiono widownię. Za drzwiami miał rozgrywać się spektakl. Po ich rozsunięciu wypadali stamtąd aktorzy, wypowiadając jedynie fragmenty dramatu Witkacego. Widzowie zostali pozbawiani swej bezpiecznej, konwencjonalnej roli biernego obserwatora. Część z nich zmuszono do nałożenia sztucznych bród, chałatów i kapeluszy i jako Chór 40. Mandelbaumów włączono w akcję (w Iranie rolę tę zagrali ochroniarze cesarzowej Farah Diby). W Nadobnisiach i koczkodanach obok Szatni pojawiły się także inne bio-obiekty: Bestia Domestica z monstrualną łapką na szczury, Księżna Kremlińska zamykana w kurniku, Człowiek z deską w plecach, Człowiek o dwu dodatkowych nogach, Człowiek na dwóch kółkach rowerowych, Człowiek samobójca – prestidigitator, Człowiek ze skandalicznym bagażem (szkieletem), Człowiek z drzwiami, Człowiek z dwiema głowami, Cygan z samogrającymi skrzypcami. Całość rozgrywających się wypadków zdawała się być niemożliwa do ogarnięcia przez widzów. Kantor przyjął postawę czynną, ingerował w grę aktorów, siadał na widowni, by po chwili powrócić w miejsce akcji. Zapowiadało to jego aktywność w kolejnych spektaklach.

Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Nadobnisie i koczkodany
Powrót
return link